Najnowsze odkrycia naukowe w dziedzinie fizyki materiałowej przyniosły dowody na istnienie fermionów semi-Diraca – wyjątkowych kwazicząstek, które wykazują masę jedynie w określonym kierunku ruchu. Odkrycie to może otworzyć drzwi do przełomowych zastosowań technologicznych, związanych z kontrolą przepływu elektronów w nowoczesnych materiałach.
Teoretyczne Podstawy
Koncepcja fermionów semi-Diraca zrodziła się już w latach 2008–2009, gdy teoretycy z Université Paris Sud i University of California w Davis przewidywali istnienie kwaziczuąstek, których masa zmienia się w zależności od kierunku ruchu. W jednym kierunku zachowywałyby się one jak cząstki bezmasowe, podczas gdy w prostopadłym zyskiwałyby masę. Przez lata ta hipoteza była jedynie matematyczną abstrakcją, aż do czasu jej empirycznego potwierdzenia.
Eksperyment i odkrycie
Przełom nastąpił dzięki badaniom zespołu z Pennsylvania State University oraz Columbia University pod kierownictwem Yinminga Shao. Naukowcy wykorzystali materiał ZrSiS, czyli związek cyrkonu, krzemu i siarki, charakteryzujący się niezwykłymi właściwościami w ekstremalnych warunkach. Przy użyciu spektroskopii magnetooptycznej światłem podczerwonym oświetlali schłodzoną próbkę materiału, który jednocześnie był poddawany działaniu silnego pola magnetycznego.
Obserwacje wykazały, że elektrony w ZrSiS zachowują się inaczej w zależności od kierunku pola magnetycznego. Kiedy poruszały się wzdłuż linii magnetycznych, ich masa wynosiła zero, jednak w ruchu prostopadłym masa się pojawiała. Tę unikalną cechę porównano do ruchu pociągu zmuszonego do zmiany toru – na jednym torze pędzi z maksymalną prędkością, ale przy skręcie napotyka opór i zyskuje masę.
Znaczenie Odkrycia
Odkrycie fermionów semi-Diraca ma daleko idące konsekwencje dla nauki i przemysłu. Zrozumienie, w jaki sposób cząstki zmieniają masę w zależności od kierunku ruchu, może przyczynić się do projektowania nowych materiałów topologicznych oraz zastosowań w elektronice kwantowej. Szczególnie obiecujące są możliwości ich wykorzystania w spintronice – technologii, w której informacja jest przechowywana i przetwarzana za pomocą spinów elektronowych zamiast ładunku elektrycznego.
Choć odkrycie jest krokiem milowym, wiele pytań pozostaje nadal bez odpowiedzi. Eksperymenty ujawniły cechy, które wymagają dalszego modelowania teoretycznego i badań empirycznych. Naukowcy zapowiadają kontynuację pracy nad lepszym zrozumieniem tych kwaziczuąstek oraz eksplorację ich potencjalnych zastosowań w technologiach przyszłości.
Źródła: DOI: 10.1103/PhysRevX.14.041057, Materiały prasowe Pennsylvania State University, Dziennik Naukowy, Chip.pl
