Dynastia Jagiellonów, panująca od końca XIV do początku XVI wieku, odegrała kluczową rolę w dziejach Polski i Europy Środkowej. Mimo ich znaczenia, dotychczasowe wyobrażenia o wyglądzie tych władców opierały się głównie na artystycznych interpretacjach, często odbiegających od rzeczywistości. Projekt „Nowy Poczet Jagiellonów” ma na celu przedstawienie naukowo uzasadnionych rekonstrukcji ich wizerunków, bazując na dostępnych źródłach historycznych.

Brak autentycznych portretów władców z epoki Jagiellonów stanowił istotne wyzwanie dla badaczy. W przeciwieństwie do Europy Zachodniej, gdzie tradycja portretowania monarchów sięga XIII wieku, w Polsce zwyczaj ten pojawił się znacznie później. W rezultacie, nasze wyobrażenia o wyglądzie Jagiellonów były często kształtowane przez dzieła artystów takich jak Jan Matejko, który, nie dysponując oryginalnymi wzorcami, opierał się na własnej wyobraźni lub portretach współczesnych mu osób. Dr hab. Bożena Czwojdrak z Uniwersytetu Śląskiego zauważa, że Matejko w dużej mierze portretował swoich znajomych i rodzinę, jeśli nie wiedział, jak wyglądali poszczególni władcy.

Metodologia rekonstrukcji

Aby jak najwierniej odtworzyć wygląd Jagiellonów, zespół ekspertów przeprowadził szczegółowe analizy dostępnych źródeł historycznych, opisów oraz artefaktów. Nad zgodnością wizerunków ze źródłami czuwała dr hab. Bożena Czwojdrak, uznana badaczka epoki Jagiellonów. Ilustracje wykonał Marcin Bondarowicz, artysta specjalizujący się w rysunku i grafice, który podkreśla, że prace nad nowym wizerunkiem Władysława Jagiełły polegały na etapowym rysowaniu poszczególnych części twarzy, które następnie łączono w całość, tworząc docelowy portret.

W ramach projektu odtworzono wizerunki kluczowych postaci dynastii, takich jak Władysław II Jagiełło, Jadwiga Andegaweńska, Władysław III Warneńczyk, Kazimierz IV Jagiellończyk, Jan I Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, Zygmunt I Stary, Bona Sforza, Zygmunt II August oraz Anna Jagiellonka. Szczególną uwagę zwrócono na postać królowej Jadwigi, której tradycyjny wizerunek, ukształtowany przez dzieła Matejki, przedstawia ją jako dostojną matronę. Tymczasem, zgodnie z analizami historycznymi, była to młoda kobieta o jasnych włosach.

Znaczenie projektu dla edukacji i kultury

„Nowy Poczet Jagiellonów” to nie tylko próba rekonstrukcji wizerunków dawnych władców, ale także ważny projekt edukacyjny. Publikacje w magazynie „National Geographic Polska” oraz na stronie internetowej national-geographic.pl systematycznie przedstawiają kolejne postaci z dynastii, wzbogacone o artykuły i materiały edukacyjne. Celem jest przybliżenie społeczeństwu tej niezwykłej epoki oraz zwrócenie uwagi na znaczenie rzetelnych badań historycznych w kształtowaniu naszej wiedzy o przeszłości.

Źródła: wirtualnemedia, dzieje.pl, gazeta.pl, national-geographic.pl / Zdjęcia: fot. Jakub Rybski RMF FM / Na okładce: Władysław Jagiełło