W maju 2025 roku odbędą się wybory prezydenckie w Polsce. Jednak dla Sławosza Uznańskiego, polskiego astronauty biorącego udział w misji Axiom-4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), możliwość oddania głosu stanowi istotne wyzwanie. Polskie prawo wyborcze nie przewiduje procedur umożliwiających głosowanie z przestrzeni kosmicznej.
Drugi Polak w kosmosie
Sławosz Uznański to polski naukowiec i inżynier, który w 2022 roku został wybrany na astronautę rezerwowego Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Ukończył Politechnikę Łódzką oraz Uniwersytet w Nantes, zdobywając tytuły magistra inżyniera. W 2011 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Aix-Marseille we Francji. Pracował w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN), gdzie pełnił funkcję głównego inżyniera odpowiedzialnego za pracę Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC). Jego badania skupiają się na projektowaniu systemów elektronicznych o wysokiej niezawodności, a także na efektach promieniowania w układach elektronicznych.
W ramach misji Axiom-4, planowanej na wiosnę 2025 roku, Sławosz Uznański wraz z międzynarodową załogą poleci na ISS. W skład załogi wejdą również Peggy Whitson z USA (dowódczyni misji), Shubhanshu Shukla z Indii oraz Tibor Kapu z Węgier.
Wyborcze dylematy nie z tej Ziemi
Polskie prawo wyborcze nie przewiduje możliwości głosowania z przestrzeni kosmicznej. Obecnie z głosowania korespondencyjnego mogą korzystać osoby powyżej 60. roku życia, osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności oraz osoby przebywające na kwarantannie lub w izolacji. Żadne z tych kryteriów nie obejmuje sytuacji astronauty przebywającego na orbicie.
Międzynarodowe rozwiązania
W niektórych krajach, takich jak Stany Zjednoczone, istnieje możliwość głosowania przedterminowego lub korespondencyjnego dla obywateli przebywających poza granicami kraju, w tym dla astronautów. Przykładowo, amerykańscy astronauci mają możliwość oddania głosu z pokładu ISS. W Polsce jednak takie rozwiązania nie zostały dotychczas wprowadzone, co skłania do refleksji nad dostosowaniem przepisów wyborczych do wyjątkowych sytuacji, takich jak misje kosmiczne.
Źródła: TVN24, polsa.gov.pl, naukawpolsce.pl
